As of August 11, 2018 ราคาหุ้นอยู่ 186.15 RUB
ผมเห็นสาขาของธนาคาร Sberbank นี้บ่อยมากตอนที่ไปรัสเซียช่วงปลายปี 2017 และก็เลยเริ่มสนใจหุ้นบริษัทนี้ตั้งแต่ช่วงนั้นแล้ว ยิ่งศึกษาดูก็ยิ่งชอบ แต่บังเอิญในเวลานั้นราคามันดันสูงขึ้นไปอย่างรวดเร็วก็เลยช่างมันปล่อยไปก่อน วันนี้ผมเกิดสนใจ Sberbank ขึ้นมาใหม่เพราะราคามันตกลงมาเยอะในช่วงที่ผ่านมา ก็เลยมาเขียนพูดถึงให้ฟังครับ
ลักษณะธุรกิจ
Sberbank เป็นธนาคารที่เก่าแก่และใหญ่ที่สุดในรัสเซีย ผมถือว่าเป็นธนาคารของภาครัฐเพราะธนาคารกลางของรัสเซียถือหุ้นเกิน 50% ธุรกิจหลักก็เหมือนธนาคารทั่วไปแหละคือให้กู้ยืมเงินและให้บริการที่เกี่ยวกับด้านการเงินทั้งหลาย เน้นทั้งลูกค้าธุรกิจและลูกค้ารายย่อย
Sberbank มีการดำเนินธุรกิจในประเทศอื่นๆนอกเหนือจากในรัสเซียด้วยบริเวณยุโรปกลางกับตะวันออกเช่น คาซัคสถาน, เบลารุส, ออสเตรีย, โครเอเชีย, ฯลฯ แต่หลักๆเลยก็จะเป็นในรัสเซียนั่นแหละ
ปัจจุบันมีสาขามากกว่า 16,000 สาขาในรัสเซีย และส่วนแบ่งการตลาดสินเชื่อของ Sberbank ในรัสเซียปัจจุบันเป็นอันดับหนึ่ง โดยส่วนแบ่งการตลาดสินเชื่อลูกค้าธุรกิจล่าสุดอยู่ที่ 33.8% และส่วนแบ่งการตลาดสินเชื่อลูกค้ารายย่อยล่าสุดอยู่ที่ 41.3% ซึ่งถือว่าใหญ่มาก
คู่แข่งอื่นในประเทศก็จะมี VTB Bank, Gazprombank แต่ขนาดยังห่างกันเยอะ นับรายได้ Sberbank ใหญ่กว่า VTB Bank เกิน 3 เท่า
แล้วที่ผ่านมาเป็นไง
ที่ผ่านมาโดยรวมแล้ว Sberbank ทำได้ดีมาก จากยุคช่วงปี 2000 ธนาคารโดนด่าเรื่องการบริการ พัฒนามาจนปัจจุบันได้รับการยอมรับว่าเป็นผู้นำด้านการให้บริการ และความสามารถในการทำกำไรทิศทางโดยรวมก็ทำได้ดีมากด้วย อาจจะมีบางปีที่ได้รับผลกระทบจากเศรษฐกิจ (ซึ่งก็ปกติสำหรับธนาคารใหญ่ขนาดนี้) อย่างปี 2009 ปีวิกฤติเศรษฐกิจ หรือปี 2014-2015 ช่วงราคาน้ำมันตกต่ำรุนแรง ผลประกอบการของ Sberbank ก็จะแย่ลงช่วงนั้น แต่โดยรวมคือไปในทิศทางที่ดี อย่างปีที่แย่ก็ไม่ถึงกับขาดทุนแค่ว่ากำไรลดลงไปเยอะเท่านั้น
ตัวเลขทางการเงินของ Sberbank นี่ก็ดีมาก ดีจนทำให้ผมรู้สึกระแวงนิดๆด้วยซ้ำ
Return on Asset (ROA) ของ Sberbank อยู่ที่ 2-3% ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ซึ่งถ้าไม่ใช่ตัวเลขโกหกมันเป็นอะไรที่มหัศจรรย์มากผมบอกเลย เพราะ ROA ของบริษัทกลุ่มธนาคารทั่วโลกโดยรวมถึง 1% ก็เทพแล้ว Wells Fargo ในอเมริกาก็ 1% นิดๆ ธนาคารใหญ่ในตลาดที่จำกัดการแข่งขันอย่างแคนาดาหรือออสเตรเลีย Royal Bank of Canada หรือ Australia and New Zealand Banking Group ก็แค่เกือบอยู่แถว 0.9%
ตัวเลขเงินกู้ที่เกินกำหนดชำระ (Overdue loans) ของ Sberbank ล่าสุดอยู่ที่ 2.4% ซึ่งต่ำกว่าค่าเฉลี่ยธนาคารอื่นเยอะเหมือนกัน ค่าเฉลี่ยธนาคารอื่นอยู่ที่ 8.5% ไม่รู้มันทำได้ไง อันนี้ก็แปลกอยู่นะ แต่โอเคถ้าทำได้แบบนี้จริงบริษัทนี้ก็แน่จริงอยู่
ทำไมตอนนี้ถึงน่าสนใจ
หลักๆเลยที่ทำให้น่าสนใจคือเพราะตัวบริษัท Sberbank ทำได้ดีขึ้นเรื่อยๆ ในขณะที่ตอนนี้คนเริ่มตกใจและราคาหุ้นกำลังเริ่มตกลงมาอย่างมีนัยสำคัญ สาเหตุที่หุ้น Sberbank ตกลงมาในช่วงนี้ดูเหมือนว่าจะเป็นเรื่องความเสี่ยงของการเมืองเป็นหลัก
ล่าสุดช่วงต้นเดือนสิงหาคมที่ผ่านมานี่เองสหรัฐประกาศคว่ำบาตรรัสเซีย โดยให้เหตุผลมาจากเรื่องอดีตสายลับของรัสเซียที่อยู่ในอังกฤษถูกอาวุธเคมีทำร้ายเสียชีวิตและสหรัฐเชื่อว่ารัสเซียเป็นผู้กระทำ ซึ่งการคว่ำบาตรนี้จะมีผลต่อเศรษฐกิจรัสเซียขนาดไหนจริงๆก็ยังไม่ชัดแต่คนตกใจไปแล้ว
บวกกับตัวรัฐบาลรัสเซียเองมีแผนจะขึ้นภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) จากเดิม 18% ไปเป็น 20% ในช่วงปี 2019 นี้ด้วย มันก็น่าจะมีผลต่อกำลังซื้อของคนและอาจทำให้เศรษฐกิจชะลอตัวลงบ้าง
โดยรวมผมคิดว่าคนน่าจะกังวลกับเรื่องที่ยังไม่เกิดมากเกินไปและราคาในเวลานี้เริ่มน่าสนใจมากแล้ว สมมติเรามองว่าปี 2017 ที่ Sberbank ซึ่งกำไรโตขึ้นเยอะมากเป็นเรื่องฟลุค เราเอากำไรต่อหุ้นในช่วง 5 ปี 2013-2017 มาเฉลี่ยจะได้อยู่ที่ 20.03 RUB/หุ้น เทียบกับราคาหุ้นในเวลานี้คิดเป็นอัตราส่วนกำไรต่อราคาหุ้นจะได้ว่า 10.76% ซี่งผมว่าโอเคมากเพราะนี่เฉลี่ยรวมปี 2014 กับ 2015 ที่ผลประกอบการแย่กว่าปกติแล้วด้วย
ปล. สำหรับคนที่อ่านแล้วงงว่าเราซื้อหุ้นในรัสเซียได้ด้วยเหรอ จะบอกว่าพอดีบริษัทนี้มีออก ADR ในตลาดลอนดอนจึงทำให้เราที่ปกติซื้อหุ้นในตลาดลอนดอนได้อยู่แล้วซื้อ ADR ของ Sberbank ได้ครับ
Disclosure
ปัจจุบันผมไม่ได้ถือหุ้นใน Sberbank แต่มีโอกาสสูงมากที่จะลงทุนใน Sberbank ในอนาคตโดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าราคาตกลงไปอีก
ผมเขียนบทความนี้ด้วยตัวเองและเขียนจากความเห็นส่วนตัว ผมไม่ได้รับค่าตอบแทนใดหรือมีผลประโยชน์ทางธุรกิจใดๆกับบริษัทที่ผมพูดถึงในบทความนี้